Eerst even wat achtergrondinformatie over de overgang
De laatste menstruatie wordt ‘menopauze’ genoemd. Aangezien je niet van tevoren weet of dat je laatste zal zijn, weet je pas achteraf (meestal wordt een jaar genomen), dat je de menopauze hebt gehad. De overgang wordt ook wel perimenopauze genoemd (peri betekent rondom) dus de overgang zijn de jaren rondom je laatste menstruatie. De jaren voor de menopauze heten pre-menopauze en de jaren na de menopauze noemen we de postmenopauze. De leeftijd waarop je de menopauze hebt, verschilt van vrouw tot vrouw, maar is gemiddeld rond het 51e jaar. De gemiddelde leeftijd waarop je wat begint te merken van hormonale veranderingen en overgangsklachten is rond de 45 jaar. Dat is een gemiddelde, dat betekent dat er ook vrouwen zijn die al (veel) eerder veranderingen ervaren.
Zonder er al te diep op in te gaan, betekent de periode van de overgang een afname van de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron. Dat gaat niet heel rustig en gestaag naar beneden maar gaat gepaard met grote hormoonschommelingen in de periode rond de menopauze. 80% van de vrouwen ervaren hiervan in mindere of meerdere mate klachten. Een aantal van de “symptomen” van de overgang, komt (gedeeltelijk) overeen met de symptomen van post-covid. Daarnaast versterken de schommelingen in hormonen, ook de symptomen van post-covid en wellicht ook andersom, maar dat is nog niet bewezen.
Over welke symptomen hebben we het?
De bekendste symptomen die zowel bij post-covid als de overgang voor kunnen komen, zijn onder andere: nachtzweten, stress, angst en paniek, hoge bloeddruk maar ook vermoeidheid, slecht slapen, brainfog, verminderde concentratie en niet op namen of woorden kunnen komen.
Charlotte (47) herkent de invloed die haar hormoonspiegel heeft op haar post-covidklachten: ‘Geen idee hoe lang ik al in de overgang ben want ik heb al meer dan vijf jaar post-covid. Wel heb ik gemerkt dat ik altijd rond mijn menstruatie een verergering van mijn klachten had. Ik heb daarom de anticonceptiepil doorgeslikt.’ Charlotte heeft dat gedaan op eigen initiatief, aangezien ze bij haar huisarts niet verder kwam. Hoewel deze anticonceptiepil bepaalde symptomen kan verlichten, is het niet de beste oplossing bij overgangsklachten. Helaas, de huisarts van Charlotte “wist niets van hormonen”. Gelukkig is dat niet bij alle huisartsen het geval. Steeds meer huisartsen krijgen kennis over de overgang en over de mogelijkheden van hormoontherapie.
Wat komt nou door wat?
Dorenda van Dijken, gynaecoloog en overgangsspecialist, legt uit: ‘Er is voor zowel de overgang als voor post-covid nog geen manier om te testen wat er precies speelt. De diagnose bestaat uit “het verhaal van klachten”. Ik raad vrouwen die zowel post-covid als overgangsklachten hebben, dan ook aan om drie maanden hormoontherapie te proberen om te kijken wat er gebeurt. Als het beter wordt, mooi, dan kunnen we er eventueel mee doorgaan. Dan kan het ondersteunen, wat de onderliggende reden voor de klachten ook is. Wordt het slechter of blijft het hetzelfde, kunnen we er gewoon weer mee stoppen. Als er helemaal geen verschil te merken is, is de overgang in ieder geval uitgesloten.’
Daarmee hebben we dan ook de belangrijkste aanrader van Dorenda te pakken: ‘Bespreek je klachten met je huisarts en vraag drie maanden hormoonsuppletie op proef. Baat het niet, dan schaadt het ook niet. Het kan twee kanten op en elke verbetering is welkom. Een kanttekening hierbij is wel dat hormoontherapie weinig doet voor cognitieve klachten. Hoe dat precies zit, weten we niet. Er is nog veel onderzoek nodig en dat is helaas kostbaar.’
Lifestyle-tips
Naast het uitproberen van hormonen, hebben we een aantal aanbevelingen uit de literatuur en van de specialist verzameld die kunnen ondersteunen. Ook wanneer het niet mogelijk voor je is om hormonen te gebruiken (bijvoorbeeld door hormoongevoelige ziekten), kun je hiermee experimenteren, natuurlijk afhankelijk van je mogelijkheden.
-
Eet voldoende eiwitten, afgestemd op je lichaamsgewicht.
-
Eet 30 tot 40 gram vezels per dag (goed voor je darmen en afvoer afvalstoffen).
-
Beperk koffie tot max 3 kopjes per dag en niet later dan 13:00 uur.
-
Neem kruidenthee, geen zwarte, groene of zoethout i.v.m. kans op hoge bloeddruk en geen gember aangezien dit opvliegers/nachtzweten kan opwekken.
-
Beter geen alcohol, of alleen in het weekend, en ook dan maximaal 6 glazen in totaal
-
Geen cola zero i.v.m. de zoetstoffen daarin, geen energydranken.
-
Focus op groenten in je maaltijden.
-
Doe dagelijks aan ontspanning bijvoorbeeld via ademhalingsoefeningen, meditatie, yoga als dat lukt, of in de natuur zijn.
-
Probeer binnen je eigen grenzen te bewegen want dat is belangrijk voor je fysieke en mentale gezondheid.
