‘Mijn zus Elke belde huilend: opnieuw een terugval van post-covid. Het grillige verloop begreep ze niet. “Vera, moet je hier geen film over maken?” Die vraag schudde mij wakker. Zelfs met een zus die ziek was, had ik geen idee wat mensen met post-covid werkelijk doormaken.’
Vera Kruip, visueel antropoloog en visueel maker, heeft een indringende video-installatie gemaakt over hoe het is om post-covid te hebben. Er zijn geen lotgenoten aan het woord, geen artsen en het is geen documentaire. Het is echt een ervaring. Haar film “Ik ervaar dus ik besta” is helemaal gericht op het overbrengen van het gevoel van post-covid.
Op haar website Ik ervaar dus ik besta schrijft Vera: ‘Het raakt aan de emotionele, sociale, fysieke en mentale lagen die door deze aandoening worden gevormd. Het werk ontvouwt zich als een levend schilderij dat de vaak vergeten realiteit van post-covid zichtbaar maakt.’ Op 21 november begint het tentoonstellingsweekend met de première in Amsterdam. Mensen zijn welkom om op vrijdag 21, zaterdag 22 of zondag 23 november de installatie van Vera gratis te ervaren.
Begin
Vera begon met research en het interviewen van 20 vrouwen met post-covid. De keuze voor alleen vrouwen licht ze toe: ‘Vrouwen zijn oververtegenwoordigd in de postcovid cijfers. Daar wilde ik aandacht voor vragen. Het is ook opmerkelijk dat bij een ziekte waar vrouwen oververtegenwoordigd zijn de psychologisering van klachten om de hoek komt kijken. Dit is een hardnekkig genderbias binnen de medische wereld dat mannen met post-covid dan ook weer raakt. Ook is het pijnlijk om te zien hoe een ziekte als post-covid argwaan en miskenning opwekt omdat er (nog) geen antwoorden voor zijn. Terwijl bij ziektes zoals kanker waar een prognose en behandeltraject voor is, er alle respect is. Dit is natuurlijk terecht. Maar je ziet ook hoe belangrijk de “zichtbaarheid” van je ziekte is, om erkenning te krijgen voor je situatie. En het voorkomt dat je in de hoek van psychologie wordt geduwd met je fysieke klachten.
Wat ook opviel was dat als het over post-covid gaat, er vooral gekeken wordt vanuit economisch oogpunt; wanneer kun je weer werken? Vera: ‘Als antropoloog vind ik dat interessant. Er wordt niet gekeken naar vragen als: wat ben je nog waard als je ziek bent? In de maatschappij zijn we heel hard bezig met groei, terwijl veel mensen niet meer kunnen. Er zijn veel burn-outs, post-covid en vermoeidheidssyndromen.’
Maakproces
Vera vervolgt:‘Na het interviewen van de vrouwen, heb ik de balans opgemaakt van wat ik heb gehoord en gevoeld; de stilstand, het isolement, de onzichtbaarheid, de strijd, pijn. Deze uitkomsten heb ik geprobeerd te herinterpreteren naar beeld. Hiervoor ben ik met mijn camera mijn omgeving ingetrokken om te kijken wat mij ‘pakt’. Deze manier van werken heeft ze zelf ontwikkeld. ‘Ik gebruik mijn lichaam om te voelen, waar zit het verhaal? Wat is het aandachtspunt?’
Alle zo verkregen beelden verkregen, koppelde ze weer aan post-covid. Ze maakte een verhaal door scenes te creëren van de geschoten beelden en opgenomen geluiden, die ook van belang zijn bij het oproepen van gevoelens. Vera: ‘Hoe geef je het gevoel “stilstand” vorm? Hoe laat je iets schuren? Maar ook, hoe zorg ik dat het niet te verschrikkelijk wordt? Ik wil wel dat mensen zich nog kunnen openstellen. De installatie duurt nu een klein kwartiertje. Het is een aparte, donkere ruimte en je krijgt een koptelefoon op voor het geluid. Zo word je een eigen wereld ingezogen. Overgeleverd aan wat er op je af komt. Ik hoop dat zo ook een stukje machteloosheid overkomt.’
Voor wie
‘Het was wel even een lastige om te bepalen voor wie ik de film zou maken’, vertelt Vera. ‘Als het te prikkelgevoelig is, kunnen veel van de post-covid patiënten er niet heen. Als ik het te verzachtend maak, komt de boodschap en het gevoel niet over. Ik heb gekozen voor vrijheid van de vertaling van gevoel in beeld. Hierdoor wordt het minder geschikt voor de zeer prikkelgevoelige patiënten maar des te meer voor hun omgeving; vrienden, familie. Zo kunnen ze een gevoel krijgen van hoe het voor hun vriend of familielid is om dit elke dag te hebben. Aangezien onbegrip een veelgehoorde klacht is, was het voor mij belangrijk het zo vorm te geven.’
Openingsweekend en dan?
Op 21 november begint het tentoonstellingsweekend met de première. Mensen zijn welkom om op vrijdag 21, zaterdag 22 of zondag 23 november de installatie van Vera te ervaren. Zij is nog bezig met een plan hoe het daarna verder gaat met haar project. Vera: ‘Het is sowieso de bedoeling dat het daarna verder wordt vertoond. Ik zou de film op verschillende locaties willen vertonen, denk aan ziekenhuizen, openbare ruimtes maar ook binnen organisaties om post-covid een zichtbare plek te geven binnen de maatschappij. Ik sta sowieso open om een tour door het hele land te maken dus als er lezers zijn met interessante plannen, let me know!
Nog even alle gegevens op een rij
Wanneer: 21, 22 en 23 november 2025
Waar: Het Salon Ateliers, Condensatorweg 36, 1014 AX Amsterdam
Kosten: gratis
Hoe aan tickets te komen: https://www.eventbrite.com/e/premiere-ik-ervaar-dus-ik-besta-registration-1780768990989?aff=oddtdtcreator
Meer informatie: www.ikervaardusikbesta.nl
